Hvernig elda kínverjar?

14. maí 2017

Eftir allt júró talið þarf að skipta um gír og mér datt í hug að segja aðeins frá því hvernig vinir mínir í Kína elda matinn.

Eldhúsin eru venjulega pínulítil. Þar er vaskur og eldavél. Ísskápur er oft inni í eldhúsinu en getur líka verið frammi á gangi eða bara hvar sem er.

Uppþvottavélar eru sums staðar en langt frá því á hverju heimili sem ég kom á. 

Stór wook panna er alltaf notuð. Svo er sérstakur hrísgrjónapottur sem gengur fyrir rafmagni. Sojavél, þar sem mjólk er búin til úr sojabaunum er líka mjög algeng. Litlar vélar sem búa til drykk úr baunum eru líka mikið notaðar yfir sumarið. Þá eru baunirnar settar í vélina að kvöldi og um morguninn er allt tilbúið. Mungbaunir voru mest notaðar þar sem ég bjó.

Með wook pönnunni eru spaði og sleif.

Stór hnífur sem notaður er til að skera allt hráefni smátt niður er allstaðar til.

Borðbúnaðurinn eru litlar skálar fyrir hrísgrjónin og prjónar til þess að borða með ásamt litlum skálum fyrir súpu og þeim fylgja skeiðar úr postulíni.

Maturinn er látinn á föt og borinn fram eftir því sem hann er tilbúinn. Ekkert endilega í einhverri ákveðinni röð. Stundum fær maður grænmeti t.d. brokkoli fyrst og svo koma réttirnir koll af kolli.

Súpa er í skál á miðju borðinu og litlu réttirnir á fötunum í kring.

Ausur eru í súpuna og stundum skeiðar í kjötrétti en ég man ekki eftir einum einasta gaffli í svona borðhaldi.

Allir fá sér mat af fötunum með sínum prjónum og maður gæti hugsað sér að þetta væri sóðalegt. Mér fannst það ekki og líklega er það klaufaskapur útlendinganna sem gæti verið hættulegur og að þeir sulli út um allt.

Bein eru látin á borðið. Það eru ekki diskar fyrir úrgang. Hann fer bara á borðið í snyrtilega hrúgu hjá hverjum og einum og er svo þrifinn að lokinn máltíðinni.

Það er eitthvað svo notalegt við þessa samveru og hvernig allir borða í raun af sama diskinum, nema auðvitað súpuna, hún er í lítilli skál fyrir hvern og einn.

Það skipti ekki máli hvað ég þekkti fólkið vel ég var alltaf útlendingurinn og allir pössuðu upp á að ég færi ekki svöng frá borði.

Gestir borða fyrst og húsmóðirin síðast. Húsmóðirin er upptekin við eldamennskuna ef það er hún sem eldar. Oft voru það karlmennirnir sem bjuggu til matinn og stundum var hjálpast að. Þetta var allt mismunandi eftir heimilum og fjölskyldum. Kínverskir karlar eru oft á tíðum listakokkar. Ég þekki hins vegar engan karl sem sér um þvottana. Það var á þeim heimilum sem ég þekkti til hlutverk kvenna að þvo þvotta og þrífa húsið.

Oft gerðist það þegar ég kom í búð á matmálstíma að mér var boðið að borða með starfsfólkinu. Ekki langt frá heimili mínu var svæði með litlum búðum og grænmetis markaður þar sem fjölskyldan bjó innan af búðinni sjálfri í einu herbergi og þar var eldað og sofið og borðað. Þessar fjölskyldur áttu oft 2 íbúðir. Önnur var í búðinni og var bara eitt herbergi. Hin var á öðrum stað og stór og venjuleg með eldhúsi stofu og svefnherbergjum fyrir hvern og einn. Öll eldhús sem ég sá í Kína voru lítil.

Þegar ég var á leið í skólann eða á heimleið og það tók að rigna kom einhver út úr búðunum og lét mig hafa regnhlíf ef mín var ekki með í för. Svo skilaði ég gripnum næsta dag eða bara hvenær sem ég var á ferð næst.

Ég naut þess að fá að koma til alls konar fólks. Sumir voru bláfátækir og aðrir forríkir og allt þar á milli.

Á kvöldin fékk ég mér oft göngutúr út fyrir svæðið þar sem ég bjó og þá var ég komin beint inn í faðm hins dásamlega hversdagslífs. Litlar búðir sem seldu útskorin listaverk, skorin út úr rótum trjáa, eða steyptar gersemar, voru út um allt og ég naut þess að fá að sitja og horfa á listamennina vinna. Búðirnar breyttust á kvöldin í heimili eða vinnustofu. Það var oft glatt á hjalla og krakkarnir komu til þess að læra ensku á meðan afar og ömmur horfðu brosandi á. Á svona kvöldum var mikið spilað, karlarnir spiluðu á spil, og stundum kom einhver með hljóðfæri og það var sungið og jafnvel dansað.

Á kvöldin voru bornar fram hnetur og auðvitað te í pínulitlum bollum sem eru ekki meira en einn munnsopi. Alls staðar eru teborð, hversu lítið sem fólkið hefur á milli handanna virðist te hefðin lifa af og öllum boðið te. Ég var ekki sérlega flink við að útbúa teið eftir kúnstarinnar reglum og tóku öryggisverðirnir og gæslufólkið málið í sínar hendur þegar við sátum úti í garðinum mínum og spjölluðum. Það var oft glatt á hjalla undir sólhlífinni þegar hitinn var að drepa okkur.

Að búa á litlum stað, sem er auðvitað ekki lítill á vesturlanda mælikvarða, gerir það að verkum að allt verður miklu persónulegra.

Auðvitað er það undir hverjum og einum komið hvernig hann hagar sér og hvað hann blandar mikið geði við heimafólk. Það verður fróðlegt að sjá hvort fólkið í litlu búðunum man eftir mér þegar ég kem í heimsókn næst. Mér þætti ekki amalegt að snæða hádegismat með þeim og rifja upp gömul kynni. Krakkarnir eru líklega farin að heiman og sum búin að koma sér upp fjölskyldu og eigin börnum sem dvelja hjá afa og ömmu. Margir af eldri kynslóðinni eru komnir til feðra sinna en aðrir eru enn í faðmi fjölskyldunnar og taka þátt í því sem þau geta. Kínverskt fjölskyldulíf er fallegt.

Nýir nemendur eru í háskólanum en kennararnir eru þeir sömu og margir nemendanna búa enn í Min Hou. Ég hlakka til að komast til Kína og fá að starfa þar eitt andartak enn í þessu lífi.

Hulda Björnsdóttir

Hugleiðingar á sunnudagsmorgni, eftir Eurovision !

14. maí 2017

Jæja, þá er páfinn farinn frá Portúgal og engin stór slys. Það var fallegt veður mest af þeim tíma sem hann dvaldi í landinu þó ekki væri sérlega heitt og nokkrir dropar kæmu úr lofti. Litlu börnin komin í dýrlingatölu í Fatima og allt eins og það á að vera.

Mér fannst merkilegt að heyra í flugvélinni hans þegar hún flaug yfir þorpið mitt. Landið er svo mjótt og leiðin yfir Spán og til Fatima liggur yfir Penela, eða lá það allavega þegar hans heilagleiki kom.

Einhverjir hnökrar voru við að koma fólki frá borginni í gær en allt leystist farsællega á endanum. Það er ekki einfalt að flytja tæpa milljón manns í burtu í einum hvelli.

Þá er það fótboltinn og Benfica. Alveg ótrúlegur sigur. 5 mörk  og allt ætlaði um koll að keyra í blokkinni minni þegar skorað var. Ég hefði eiginlega getað látið vera að horfa því öskrin voru þvílík. Auðvitað horfði ég á leikinn í sjónvarpinu, rétt eins og ég horfði á komu páfans. Nú eru fótboltaáhugamenn, nágrannar mínir, staðnir upp úr rúminu og reika í sæluvímu um stræti þorpsins og skála fyrir frábærum árangri liðsins góða.

Síðast en ekki síst er það hin dásamlega keppni sem fer fram á hverju ári og allt verður brjálað. Fólk sturlast af gleði yfir frábærum tónlistar viðburði og heldur ekki vatni yfir fallegum lögum fra´ýmsum löndum.

Nú á dögum eru 2 umferðir. Undanúrslit og svo keppnin sjálf.

Íslenski keppandinn komst ekki áfram að þessu sinni og ég sá einhvers staðar að hún hafi fengið 60 stig. Hneyksli og ber auðvitað vott um ótrúlegan klíkuskap eða lélegan tónlistarsmekk Evrópu. Ég er ekki sérfræðingur og veit ekkert um hvað olli þessu dæmalausa óréttlæti.

Ég hlusta venjulega ekki á keppnina. Mér finnst hún frekar leiðinleg og þulir sem tala yfir hina raunverulegu kynna fara aðeins í pirrurnar á mér. Ekki bætti úr skák núna að hlusta á portúgalska þuli sem tala um allt og ekkert, aðallega ekkert. Ég veit ekki hvernig Gísli stóð sig en eitthvað er fólk að hnýta í hann. Af hverju er ekki skipt reglulega um svona kynna? Mér datt þetta bara í hug en kemur það að sjálfsögðu ekkert við.

Eftir fyrri daginn hlustaði ég á 2 lög á Youtube. Ísland og Portúgal. Mér bar eiginlega skylda til þess.

Í gærkvöld ákvað ég að hlusta á alla keppnina og hafði bók með mér. Ég verð að viðurkenna að bókin var svo hrikalega spennandi að ég missti af flestum lögunum. Þegar kom að atkvæðatalningu lagði ég doðrantinn frá mér svo ég félli ekki í freistni og lokaði eyrunum. Það var nú voða sætt að sjá Bjögga, pabba Svölu, kynna stigagjöfina !

Mér tókst semsagt að halda athyglinni nokkurn vegin við gjöfina, en hrikalega var það erfitt og oft þurfti ég að slá á höndina svo ég tæki ekki upp bókina og sykki niður í söguþráðinn meðvitundarlaus um það sem var að gerast á skjánum.

Nú liggja úrslitin fyrir og Portúgalski flytjandinn vann.

Upp rísa sérfræðingar, og brigsla þeim sem eru ekki á sama máli og þeir um ágæti lagsins, um hroka.

Ég vogaði mér að hafa þá skoðun að lagið væri ekki FADO og byggði ekki á FADO hefðinni. Einhverjum fellur ekki þetta álit mitt og það er í fínu lagi. Hins vegar hefði til dæmis verið hægt að inna mig eftir því á hverju ég byggði þessa skoðun mína í stað þess að fullyrða að ég hefði sprottið fram sem sjálfskipaður sérfræðingur.

Ég byggi álit mitt, eða styð það, með því sem vinir mínir sögðu mér. Þessir portúgölsku vinir þekkja vel til hefðarinnar og þeir eru sérfræðingarnir en ekki ég. Æi, þetta er svo dásamlegt hvernig sjálfskipaðir sérfræðingar sjá flísina í auga náungans, eða þannig.

Eitt finnst mér einkennilegt í þessari síma atkvæðagreiðslu, ef rétt er. Getur það verið að hver og einn geti greitt atkvæði 20 sinnum? Ég hélt að hvert númer hefði bara eitt atkvæði. 

Ég ætla ekkert að velta mér upp úr hjartveiki flytjanda portúgalska lagsins eða kviðsliti hans eða handahreyfingum og augngotum. Þetta er allt saman liðið.

Hins vegar þótti mér rúsínan í pylsuendanum þessi:

Ég lækaði við síðu Kjarnans af því hann hafði verið talinn með áreiðanlegri fjölmiðlum. Við þetta læk fæ ég fréttir frá siðunni, sjálfkrafa, og í gærkvöld var sagt að frá Eurovision.

Portúgal hafði unnið og þess vegna yrði keppnin næsta ár á Ítalíu.

Jamm.

Ég var með áhyggjur af því að skattar mínir á næsta ári hækkuðu vegna kostanaðar við Eurovision en þegar ég sá að hún yrði á Ítalíu létti mér stórlega.

Ekki veit ég hvort Kjarninn hefur leiðrétt þetta, en skondið var það, hvað sem öðru líður.

Ætli ég láti sunnudaginn ekki renna í hlað hjá mér og hætti að pikka á lyklaborðið sem þarf líklega að fá hvíldina því sumir takkarnir eru hættir að virka.

Vonandi eiga allir frábæran dag í vændum og ég áskil mér rétt til þess að mega finnast lagið sem vann Eurovision árið 2017 hundleiðinlegt og flutningurinn hallærislegur. Ég virði skoðun þeirra sem finnst lagið dásamlegt og flutningurinn yndislegur en ætlast til þess að mín skoðun sé alveg jafn rétthá.

Hulda Björnsdóttir